Theo chân một người bạn, tôi đến Cù lao trong cái nắng oi oi mùa hạ, bên tai nghe tiếng ve ran lẫn tiếng chim chíu chit, rong ruổi trên con đường rợp đầy hoa vàng. Chúng tôi chạm ngõ cù lao mát xanh, hy vọng tìm chút hứng khởi sau những ngày tuân lệnh giãn cách xã hội đầy buồn tênh, ngột ngạt.
Được biết Cù lao Tân Triều là khu vực chuyên canh giống bưởi đường lá cam ( loại bưởi này có lá y hệt như cây cam nhưng trái là bưởi nên có tên gọi như thế), bưởi đường lá cam có xuất xứ tại Barzil. Vào năm 1869, cùng 1 loại bưởi có tên là bưởi đường Cau Nớm, 2 cây bưởi này đã theo chân một vị linh mục từ vùng đất Nam Mỹ rực nắng xa lạ tìm về Cù lao Tân Triều, lặng lẽ cắm rễ vào vùng đất phù sa, yên vị tỏa bóng mát rồi nở hoa, tặng cho đời những chùm quả tuyệt ngon trong khu vườn của ngôi thánh đường cổ kính.
Hỏi về nguồn gốc lịch sử, Cù lao Tân Triều xưa có cái tên rất mộc là Cù lao Ngô. Vào năm 1844, một trận lụt lớn đã phủ lấp toàn bộ Cù lao Ngô trong nhiều ngày liền. Khi nước rút đi, phù sa đã lấp nhiều mương rạch nhỏ và để lại một cù lao có diện mạo mới mẻ . Từ đó, để nhắc nhở với hậu duệ về trận lụt năm xưa, các cư dân đã gọi đây là Cù lao Tân Triều với hàm ý nhắc nhớ rằng : Cù lao mới này do dòng triều cường mở rộng, giúp đất đai màu mỡ trù phú hơn. Đó là món quà của trời dành tặng cho cư dân sau cơn lụt sẽ no cơm ấm áo.
Thưở ấy, dù biết hương vị của bưởi đường lá cam ngọt & ngon nhưng trong suy nghĩ của người dân xưa thì đây chỉ là cây ăn trái, ăn chơi thì được chứ hổng có no bụng như : bắp, mía, lúa đậu nên họ không trồng nhiều. Mong muốn cho khu vườn của mình thêm một loại quả lạ, các giáo dân đã đến nhà thờ xin nhánh bưởi về trồng chơi để lấy trái ăn và cho bà con phương xa khi đi viếng thăm, kỵ giỗ vv..
Dần dà, hương vị ngọt lành của bưởi đã được cư dân dịa phương tấm tắc khi nếm vị. Vào những năm 1960 của thế kỷ trước, bưởi Tân Triều đã được bày bán quanh khu vực ngã ba Biên Hòa , phục vụ cho khách vãng lai mua ăn giải nhiệt.
Nhận biết giá trị kinh tế của bưởi xem ra ổn hơn việc trồng rẫy và cấy lúa. Dần dà, người dân Cù lao Tân Triều bỏ trồng đậu, mía mà chú trọng chuyên canh vào bưởi đường lá cam vì giống này cây khỏe, cho trái nhiều, múi không có hạt, khả năng chịu hạn tốt, ít sâu bệnh mà hương vị lại ngọt thơm các giống khác.
Thực ra, Cù lao Tân Triều còn có những loại bưởi khác như bưởi ổi, bưởi ghè, bưởi Xiêm, bưởi Bà Giăng, bưởi Thanh, bưởi da cóc… Trừ 3 loại bưởi là bưởi ổi, bưởi đường cau nớm và bưởi đường lá cam cho ra trái ngon, bán được giá thì các loại bưởi khác giá bán rẻ như cho. Riêng bưởi ổi và bưởi đường Cau nớm chăm sóc cực công hơn nên dần dần. Nhưng cây bưởi đường lá cam là loại trái duy nhất tạo nên thương hiệu cho Cù lao Tân Triều với chiều dài lịch sử trải qua trăm năm rồi đấy.
Dương Thủy
Tags: Cù lao Tân Triều/ Bưởi đường lá cam/ làng bưởi Tân triều/ Biên hòa/
